Манай улсад нойр булчирхайн хурц болон архаг үрэвслийн тархалт  их байна. Бидний ууж идэж буй хоол хүнс өөх тос ихтэй, нойр булчирхайн үйл ажиллагааг хэвийн үйл ажиллагаанд саад учруулдаг. Ялангуяа зуны амралт, баяр ёслолын үеэр нойр булчирхай, цөс нь хурцаар өвдөж эмнэлэгт ханддаг байдал их гардаг.

Хайрсан хуурсан, өөх тостой хурц хоол огцом ихээр идэх, араас нь архи дарс уух байдал нь нойр булчирхайг үрэвсүүлэхэд ихээхэн нөлөөлдөг. Нойр булчирхай, цөс, ходоодны замууд үрэвсээд ирэхээр нойр булчирхайн суваг буюу 12 хуруу, ходоодны салс өргөсөж ялгарах ёстой фермент нь ялгарахаа больж нойр булчирхай дотроо хуримтлагдан, нойр булчирхайн эд эсийн даралт ихэссэнээр хурц үрэвсэл үүсдэг.

Нойр булчирхайн хурц үрэвслийн үед илэрдэг 100 гаруй шинж тэмдэг байдаг. Нойр булчирхайн аль хэсэгт үрэвсэл хурц явагдаж байна тэр хэсгийн шинж тэмдэг давамгайлах буюу ихэвчлэн баруун, зүүн тал эсвэл ходоод хэсгээр өвддөг.  

Гол шинж тэмдэг нь ходоод, аюулхай цанхайх, юмаар дарчихсан юм шиг хөндүүрлэж, бүсэлхийгээр өвддөг. Нойр булчирхайн хурц үрэвсэл аль хэр хүчтэй явагдаж байна гэдгээс шалтгаалж шинж тэмдгүүд харилцан адилгүй.

Нойр булчирхайн хурц үрэвсэл дотроо хавагнах хэлбэр гэж байна. Хавагнаж өвдөж байгаад гайгүй болчихдог. Мөн нойр булчирхайн үхжилт хэлбэрийн хурц үрэвсэл гэж бас байдаг бөгөөд  нойр булчирхайн эд эсийг аль хэр хамарч байгаагаас шалтгаалж гарч буй шинж тэмдэг нь хүчний хувьд өөр өөр байна. Байршлын хувьд нойр булчирхайн хурц үрэвсэл ихэвчлэн эх бие, сүүл хэсгээрээ явагддаг. Тэр хэсэгт үрэвсэж өвдсөн бол голцуу зүүн тал руугаа өвдөнө.

Нойр булчирхайн хурц, архаг үрэвсэл хоолны дэгтэй маш их холбоотой өвчин. Зөв хооллоод явбал насан туршдаа нойр булчирхай өвдөхгүй явах боломжтой. Хоол хүнснээс гадна ходоод гэдэсний архаг үрэвслүүд, 12 хуруу гэдэсний шархлаа, үрэвсэл нөлөөлнө. Хамгийн их нөлөөлдөг зүйл нь цөсний хүүдийн чулуу, архаг болон хурц үрэвсэл. 

Цөсний хүүдийндээ чулуутай хүний нойр булчирхайн өвдөлт 44-50 хувь байдаг. Үлдсэн хувь нь хүний идэж ууж буй хоол хүнстэй холбоотой. Цөсөндөө чулуутай хүмүүс зөв хооллож сэдрээхгүй байхад анхаарах хэрэгтэй. Мөн таргалалт байна. Гэхдээ практикт тарган хүн өвдөх тохиолдол нь харьцангуй бага. Харин архи, тамхи ихээр хэрэглэдэг хүмүүс илүү өвдөж байна. Нэг уухдаа хэдэн литрээр нь уудаг байдал нь нойр булчирхай, ходоод гэдэс таван цул, тархинд хүртэл хүчтэй нөлөөлдөг. 

Хамгийн аюултай зүйл нь нойр булчирхайн хурц үрэвсэл нь их хэмжээтэй, талбай их хамрах юм бол 2-3 цагийн дотор хордлогоос болж үхэл хүргэдэг. 

Манай орны хувьд нойр булчирхайн хурц үрэвсэл нь нийт үрэвслийн дотор 70-80 хувийг эзэлж байгаа гэсэн судалгаа ч бий. Бүр гамшгийн хэмжээнд хүрсэн гэхэд болно. 

Нойр булчирхайн хурц болон архаг үрэвсэл, оношилгоо эмчилгээ, анхаарах зүйлсийн талаар МУ-ын Хүний гавьяат эмч, Тэргүүлэх зэргийн эмч, Клиникийн профессор, "Мөнгөн гүүр" эмнэлгийн зөвлөх эмч Б.Төмөрбаатартай хийсэн ярилцлагыг ЭНД ДАРЖ уншаарай.