"Согтуурах, мансуурах донтой хүнийг эмчлэх эмчилгээний өнөөгийн нөхцөл байдал, цаашдын чиг хандлага" сэдэвт хэлэлцүүлгийг Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах зөвлөлийн ажлын алба болон ЭМЯ, СЭМҮТ хамтран зохион байгуулав.

Сэтгэцийн Эрүүл мэндийн үндэсний төвийн захирал Г.Анхболд энэ төрлийн тусламж үйлчилгээний нөхцөл байдлын талаар дараах мэдээллийг өглөө. 

• Архинд донтох эмгэгээр СЭМҮТ-д өнгөрсөн жил 2500-аад үйлчлүүлэгч хэвтүүлэн эмчлэх тусламж үйлчилгээ авсан. СЭМҮТ-ийн Донтолтын тасаг нь 46 ортойгоор үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд байрны боломж нөхцөл муу, орны эргэлт бага байдгаас шалтгаалан тусламж үйлчилгээний хүртээмж муу, ачаалал их байдаг. Одоогийн байдлаар улсын хэмжээнд сэтгэцийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээний 50 орчим хувийг СЭМҮТ дангаараа үзүүлж байгаа бөгөөд маш их төвлөрөлтэй байдаг. Тиймээс тэгш хүртээмжтэй тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд хүндрэлтэй нөхцөл байдалтай байна.
• Архинд донтох, мансууруулах бодис, мөрийтэй тоглоомд донтсон хүмүүсийн ихэнх нь 20-40 орчим насны залуус байна. Тиймээс энэ чиглэлд тохирсон урьдчилан сэргийлэлт, эмчлэх тусламж үйлчилгээг оновчтой болгох зайлшгүй шаардлага үүссэн. 
• Архинд донтох эмгэгийн түүвэр судалгаагаар 6.2 хувьтай гэж гарсан. Үндсэн тархвар зүйн судалгаа 2013 оноос хойш хийгдээгүй. Энэ жил сэтгэцийн эмгэгийн судалгаануудыг хийж эхэлсэн. Тиймээс сүүлийн үеийн нарийн дата мэдээлэл ирэх жилээс гарна. 
• СЭМҮТ-ийн Донтолтын ор хоногийн эргэлт 7-10 хоног байдаг. Энэ хугацаанд тухайн донтогч хордлого тайлах эмчилгээ хийлгээд л гардаг. Урт хугацааны тусламж үйлчилгээ орхигдсон. Донтолттой өвчтөний хувьд 7-10 хоног эмнэлэгт хэвтээд гарсны дараа 3-6 сар, цаашлаад жилийн хугацаанд нийгэм хамт олонд тулгуурласан сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах тусламж үйлчилгээг авах нь эмчилгээний гол цөм байдаг. Үүний дотор бүлгийн болон ганцаарчилсан сэтгэл заслын эмчилгээ гэх мэт цогц тусламж үйлчилгээ үзүүлэх байдал манай улсын хувьд маш хангалтгүй байгаа.
• СЭМҮТ нь 80-аад сэтгэцийн эмчтэй. Өнгөрсөн жил 12 эмч мэргэжилтэн донтолт судлалаар мэргэшиж бэлтгэгдсэн. Жилд 7-10 эмч донтолт судлалыг сонгон мэргэшиж байна. Гэхдээ энэ тоо хангалтгүй. Цаашид хүний нөөцийн бүрдүүлэлтийг сайжруулах, цалин үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх асуудлыг бодлогын түвшинд шийдвэрлэх талаар уг хэлэлцүүлэгт санал дэвшүүлнэ. 
• Тухайн донтсон иргэн өөрийн оршин суугаа аймаг орон нутаг, дүүргээс сэтгэцийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ болон сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах тусламж үйлчилгээнд хамрагдах нь маш чухал болоод буй. Иймээс өнөөдрийн хэлэлцүүлгийн хүрээнд “Сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах төв”-ийг хэрхэн байгуулах, хууль эрх зүйн орчныг хэрхэн бүрдүүлэх, хүний нөөц, санхүүжилтийн асуудлыг тодорхой болгох талаар хэлэлцэх юм. Сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах төв нь архи, мансууруулах бодис, мөрийтэй тоглоомд донтсон хүмүүст эмчилгээ үйлчилгээг үзүүлэх хамгийн сайн үр дүнтэй арга зам гэж үзэж байгаа.  
• Одоогоор ХУД-т Сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах төв ажиллаж байгаа. Яг ийм төвийг бусад аймаг дүүрэгт барьж байгуулах, цаашид тогтвортой үйл ажиллагааг авч явах санхүүжилтийг шийдэх шаардлага ч бий. Учир нь 7-10 хоногт хэвтээд, нэг юм уу хоёр удаа сэтгэл засалд хамрагдаад гарсан хүнд эмчилгээний үр дүн төдийлөн харагдахгүй. Цаашдаа 21 аймаг, 9 дүүрэгт амбулатори, хэвтүүлэн эмчлэх ортой, сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах төвтэй болсноор төвлөрөл буурах, бүх төрлийн донтолтын эсрэг хэрэгжүүлэх хамгийн үр дүнтэй арга хэмжээ болно" хэмээв. 

Уг хэлэлцүүлгээр согтуурах, мансуурах донтой хүнийг эмчлэх эмчилгээний өнөөгийн нөхцөл байдлыг тодорхойлж, эмчилгээ үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд яам, байгууллагууд хэрхэн хамтран ажиллах талаар санал солилцож, тодорхой үр дүнд хүрэх зорилготой аж.