Вирусээр үүсгэгддэг халдварт өвчин хүүхдүүдийн дунд түгээмэл тохиолдож буй. Үүний нэг нь “тав дахь өвчин” бөгөөд бусад өвчинтэй андуурагдаж хугацаа алдах байдал нэлээдгүй тохиолдож байгаа аж. Иймд АӨСҮТ-ийн Клиникийн 2-р тасгийн их эмч Б.Дашдуламтай ярилцаж тодруулга зөвлөгөө мэдээлэл авснаа хүргэж байна. 

Та эхлээд ямар учиртай өвчин болохыг нь хэлж өгөөч?

Улаанууд, улаанбурхан зэрэг амьсгалын замаар дамждаг вирусийн гаралтай 6 төрлийн өвчин байдаг. Үүний тавдугаарт бичигддэг "Fifth disease" буюу "тав дахь өвчин" нь хүний парвовирус B19-өөр үүсгэгддэг вируст халдварт өвчин юм. Уг халдварт өвчин нь ихэвчлэн 5-15 насны хүүхдүүдэд тохиолддог. Хавар, зун зэрэг дулааны улиралд түлхүү нэмэгддэг гэдгээрээ онцлогтой.

Насанд хүрэгчид өвчилж болох уу?

Тохиолдож болно. Гэхдээ хүүхдүүд илүүтэй өвчилдөг. Вирусээр үүсгэгддэг салхин цэцэг, улаанбурхан зэрэг дээр дурдсан халдварт өвчинтэй адил учраас нэг удаа туссан бол тухайн өвчний "эсрэг бие" үүсэж дархлаа тогтдог гэсэн үг. Тухайлбал, салхин цэцгээр бага насандаа туссан бол насанд хүрээд тусдаггүйтэй адил, бага насандаа ихэнхдээ тусаад, насанд хүрсэн хойноо тусах нь харьцангуй бага. Тиймээс хүүхдүүд илүү өвчилдөг. Бас бусад өвчинтэй андуурагдах байдал их байдаг.

Бусад вирусийн халдварт өвчинтэй харьцуулахад хэр хоруу чанартай вэ? 

Архаг хууч өвчингүй, дархлаа дутмагшилгүй, цусны ямар нэг эмгэггүй хүмүүст бол ханиад томууны вирустэй адил тодорхой хугацаанд шинж тэмдэг өгч байгаад зохих эмчилгээг хийлгэснээр хэвийн болдог.

Тууралт гарахаас өмнө бусдад халдвар тараах эрсдэл өндөр байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Вирусийн халдвар аваад эхний 4-5 хоногт ханиадны шинж тэмдэг илэрч байхдаа ханиаж найтаах үед амьсгалын замаар халдварлах боломжтой. Харин тууралт гараад 7-8 дахь хоног дээрээ бусдад халдварладаггүй.

Ямар шинж тэмдэг илэрдэг вэ? 

Ханиад туссан юм шиг шинж тэмдгээр эхэлдэг. Үүнд, хамраас нус гоожих, толгой өвдөх, хоолой өвдөх, халуурах зэрэг шинж тэмдэг илрэх бөгөөд 4-5 дахь хоног дээр нь биеэр тууралт гардаг.

Энэ тууралт нь бүх биеэр гарахгүй. Хоёр хацраар алгадуулсан юм шиг улайсан тууралт гардаг. Гар болон хөлөөр гөвдрүүтэй, бага зэргийн загатнаат тууралт гарч болно.

Хаана хэрхэн оношлуулах вэ? Ямар өвчинтэй андуурагддаг юм бэ?

Хүүхэд ханиад хүрээд харшлын тууралт биеэр гарчихлаа гэж эцэг эхчүүд ханддаг л даа. Эсвэл чонон хөрвөс, эмийн гаж нөлөө, бусад арьсны өвчинтэй андууран арьсны эмчид хандах тохиолдол гарч байгаа.

Вирусийн шинжилгээг ХӨСҮТ-д хандаж өгөөд оношлуулах боломжтой. Тав дахь өвчин гэж батлагдсан тохиолдолд халдвар тараах хугацаанд амны хаалт зүүж, ханиаж найтаахдаа ам хамраа алчуураар дарж бусдад халдаахаас сэргийлэх хэрэгтэй.

Яг тав дахь өвчний хувьд тууралт нь хүүхдийн хоёр хацраар алгадуулсан мэт гардаг гэдгээрээ бусад арьс харшлын өвчнөөс ялгаатай. 

Арьсны өвчинтэй харьцуулахад тууралттай хэсэгт хүчтэй загатнахгүй. Мөн тууралт гарсан үед өмнө нь илэрч байсан ханиадтай төстэй шиг шинж тэмдгүүд нь багасдаг.

Тав дахь өвчний хүндрэл эрсдэл нь юу вэ? 

Ямар нэг байдлаар дархлаа дутмагшилтай, цусны хавдар, цусны эс багатай хүүхдүүд халдвар авсан тохиолдолд хүндрэх эрсдэлтэй. Цусны эс багасах, цус багадалтад орох зэрэг хүндрэл үүсдэг. Архаг хууч, өөр бусад өвчингүй бол хүндрэх нь харьцангуй гайгүй. Шинж тэмдгийн эмчилгээ хийлгээд эдгэрдэг.

Арьсны өвчин үү эсвэл ханиад томуу зэрэг вирусийн гаралтай өвчин үү гэдгийг эцэг эхчүүд маань ямар шинж тэмдгээр ялгаж мэдэж болохыг та хэлж өгөөч? 

Вирусийн гаралтай, амьсгалын замаар дамждаг халдварт өвчний үед ямар нэгэн байдлаар тууралт гарсан бол тийм ч хүчтэй загатнадаггүй, бусад шинж тэмдгүүд нь тууралтаасаа илүү тухайн хүндээ зовуурьтай байдаг. 

Харин арьс харшлын гаралтай өвчний үед гарсан тууралт маш их загатнаж, шөнө ч унтаж чадахгүй, тасралтгүй маажиж арьсаа зулгалах гээд байдаг. Үүгээр нь халдварт өвчин үү, арьсны өвчин үү гэдгээ ялгаж зөв газраасаа цаг алдахгүй тусламж үйлчилгээ авах боломжтой.

Ханиадны үед ер нь биеэр тууралт гардаг юм уу?

Тийм тохиолдол бараг байхгүй. Ханиад томуу зэрэг амьсгалын замын халдварт өвчин хүндэрсэн үед антибиотик хэрэглэх шаардлага үүсдэг. Улмаар антибиотикоосоо харшилсан тохиолдолд тууралт гарч болно. Тэр тууралт нь тав дахь өвчний тууралтаас өөр. Эмийн гаж нөлөөгөөр загатнаа ихтэй, биеэр нь битүү улаан биржгэр тууралт гардаг.

Тавь дахь өвчний үед ямар эмчилгээ хийдэг вэ? Гэрээр арга хэмжээ авах боломжтой юу?

Энэ өвчний эсрэг вакцин байхгүй. Юуны түрүүн өрх, дүүргийн эмчдээ үзүүлээд үзлэгийн дагуу шинж тэмдгийн эмчилгээ бичиж өгдөг. Эм тариаг дур мэдэн хэрэглэж болохгүй гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Ялангуяа өвчин намдаах, үрэвслийн эмнүүд харшил сэдрээх нөлөөтэй байдаг учраас заавал эмчийн үзлэг жороор зохих тунгаар хэрэглэх хэрэгтэй. 

Эцэг эхчүүд маань “өмнө нь энэ эмийг өгөхөд зүгээр л байсан шүү дээ” гээд дураараа уулгадаг. Магадгүй 1,2 удаа өгөхөд зүгээр байсан байж болох ч дахин уухад харшил өгөх боломжтой. Улмаар тухайн эмнээс шалтгаалсан харшилтай болохыг ч үгүйсгэхгүй.